ABONE OLDört Halife Dönemi Nedir? Hz. Muhammed'in (s.a.v.) vefatından sonra İslam toplumunun ileri gelenleri seçimle kendilerine önderlik edecek kişiyi belirlediler. Hz. Muhammed'in vekili olarak Müslümanların imamlığını ve İslam dininin koruyuculuğunu yapmakla görevli bu kişiye halife unvanı verildi. Hz. Muhammed'in (s.a.v.) vefatından sonra İslam Devleti'nin başına sırasıyla Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali geçmiştir. Bu döneme, dört halife dönemi denir. Halifeler bu dönemde seçimle belirlendiği için Dört Halife Devrine Cumhuriyet Dönemi de denmiştir.
Dört Halife Dönemi: 4 Halife Sırasıyla Kimdir?
- Hz. Ebubekir,(Ebu Bekir)
- Hz. Ömer, (Ömer bin Hattab)
- Hz. Osman, (Osman bin Affan)
- Hz. Ali (Ali bin Ebû Tâlib)
Hz. Muhammed (SAV) kendisinden sonra yerine kimin geçeceğini belirtmemişti. Vefatından sonra çıkan tartışmalarda Hz. Ebubekir halife seçilmiştir.
1- Hz. Ebubekir Dönemi (632-634)
- İlk halifesidir.
- İslamiyet açısından önemli başarılar elde edildi.
- Kur'an-ı Kerim toplanarak kitap haline getirildi.
- İslamiyet İlk kez Arap Yarımadası dışında yayılmaya başladı.
- Yalancı peygamberlerle mücadele edildi.
- Hz. Ebubekir Halid Bin Velid komutasındaki İslam Ordularını Yemen'e göndererek yalancı peygamberleri ortadan kaldırdı.
- Sarsılan İslam birliğini yeniden sağlamış oldu.
- Zekât vermek istemeyenlerin isyanlarını bastırarak onları cezalandırdı.
- Bizans egemenliğindeki Suriye'ye ordular gönderdi.
- Yermük'te Bizans ile yapılan savaşı Müslümanlar kazandı.
- Suriye'nin kapıları Müslümanlara açılmış oldu.
Hz. Ebubekir 634 yılında hastalandı ve namaz kıldırma görevini Hz. Osman'a verdi. Aynı yıl 63 yaşında vefat etti.
2- Hz. Ömer Dönemi (634-644)
Hz. Ebubekir'in vefatı üzerine Müslümanlar Hz. Ömer'i halife seçtiler.
- Adaletli yönetimiyle ön plana çıkan halifedir.
- Sasani imparatorluğu 651 yılında yıkıldı.
- İslam orduları Hz. Ömer döneminde Azerbaycan, Yukarı Mezopotamya ve Mısır'ı fethederek Trablusgarp'a kadar ulaştı.
- İlk kez İslam devletine ait düzenli bir ordu teşkilatı kuruldu.
- Sınırlarda ordugâhlar kurularak savunma ve fetih hareketleri kolaylaştırıldı.
- Fethedilen bölgelerde yeni şehirler kurularak buralara Müslümanlar yerleştirildi.
- İkta sistemi uygulanmaya başlandı.
- Suriye, Filistin, Irak ve Mısır; Müslümanların eline geçti.
- Toprakların genişlemesi üzerine devlet teşkilatlanması konusunda yenilikler yapıldı.
- Ülke, eyalet adı verilen yönetim birimlerine ayrıldı.
- Eyaletlere vali ve kadılar atandı.
- Divan örgütü kuruldu.
- Beytül Mal adı verilen devlet hazinesi oluşturuldu.
- Hicri takvim yapıldı.
Hz. Ömer İranlı bir köle tarafından şehit edildi.
3- Hz. Osman Dönemi (644-656)
Hz. Ömer'in öldürülmesinden sonra Müslümanlar 644 yılında Hz. Osman'ı halife seçti.
- İlk defa İslam donanması oluşturuldu.
- Müslümanlar arasında iç karışıklıklar başladı.
- İslam ordusu Kuzey Afrika'da Bizans ve yerli halkı yenerek Tunus'u aldı.
- Kıbrıs, Rodos ve Girit fethedildi.
- Azerbaycan fethi tamamlandı.
- Trablusgarp Tunus, Horasan ve harezm ele geçirildi.
- Kur'an-ı Kerim'in çoğaltılarak belli başlı İslam merkezlerine gönderildi.
Hz. Osman 656 yılında böyle bir ayaklanma sırasında Kur'an-ı Kerim okurken öldürüldü.
4- Hz. Ali Dönemi (656-661)
- Hz. Osman'ın şehit edilmesinden sonra halifelik Hz. Ali'ye teklif edildi.
- Başlangıçta bu teklifi reddeden Hz. Ali ısrarlar karşısında görevi kabul etti.
- Devlet otoritesinin zayıfladığı, parçalandığı bir zamanda halife oldu.
- Halifeliğini, Emevi soyundan gelen (Muaviye) ve (Talha, Zübeyr ve Hz. Ayşe taraftarları) tanımadı.
- İç karışıklıkların devam etti.
- Fetihlerin durduğu bir dönemdir.
- Hz. Ali ile Hz. Ayşe arasında Cemel (Deve) olayı yaşandı.
- Hz. Ali ve Suriye valisi Muaviye arasında Sıffin Savaşı yapıldı.
- Bu savaşta yenileneceğini anlayan Muaviye halifelik sorununun Hakemler tarafından çözülmesini istedi.
- Hz. Ali bu isteği kabul etti.
- "Hakem Olayı" adı verilen bu gelişmeden sonra Müslümanlar arasında ayrılıklar başladı.
Karışıklıkların devam etmesi üzerine Hz. Ali şehit edildi.
Dört Halife Dönemi Ne Zaman Sona Erdi?
Hz. Ali'nin şehit edilmesi üzerine Dört Halife Dönemi sona erdi. Bu dönemin sona ermesiyle Müslümanlar Hz. Ali'nin oğlunu Hz. Hasan'ı halife seçtiler. Ancak Halifelikte hak iddiasında bulunan Muaviye Hz. Hasan'ın üzerine yürüdü. Müslüman kanı dökülmesini istemeyen Hz. Hasan bir takım şartlar öne sürerek Muaviye'nin halifeliğini kabul etti.
