Van Kedisi

Van kedisi, adını Van Gölü çevresindeki coğrafi bölgeden alan, Türkiye’ye özgü ve yüzmeyi seven ender kedi ırklarından biridir. Saf beyaz tüyleri, ipeksi yapısı, değişken göz renkleri (mavi, kehribar veya biri mavi diğeri kehribar olan heterokromi), suya olan düşkünlüğü ve dost canlısı mizacıyla tanınır. Van Kedisi haberleri ve son dakika gelişmelerine ait tüm haberleri listeleyin.

Van kedileri, 22 Nisan 2006 tarihli ve 26147 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2006/16 numaralı tebliğ ile genetik ve morfolojik özellikleri tanımlanarak "millî ırk" statüsünde tescil edilmiştir.

Coğrafi ve Biyolojik Uyum

Van kedisinin kökeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde, karasal iklimin hüküm sürdüğü yüksek rakımlı alanlara özgü olarak gelişmiştir. Bölgedeki sert kış koşullarına uyum sağlayabilen kalın kürkü sayesinde yılın 6 ayı karla kaplı arazilerde yaşayabilir. Yaz aylarında ise bu kürkünü dökerek Van Gölü çevresinin ılıman iklimine adapte olur. Ancak sık karşılaşılan bir yanılgının aksine, kalın kürküne rağmen Van kedisi de diğer kediler gibi soğuktan etkilenebilir ve üşüyebilir.

Göz Renkleri

Van kedisinin göz rengi üç ana gruba ayrılır:

1. Her iki gözü mavi (özgün turkuaz tonunda),
2. Her iki gözü kehribar (sarı tonlarında, nadiren kahverengi),
3. Heterokromik (bir göz mavi, diğeri kehribar).

Yeni doğan yavruların gözleri grimsi renkte olur. Göz renkleri genellikle doğumdan 25 gün sonra farklılaşır ve 40 gün içerisinde netleşir.

Van kedilerinde göz rengine göre kürk yapısı da sınıflandırılabilir. Mavi gözlü kediler, "kadife kısa kürklü" ve "ipeksi uzun kürklü" olarak iki ayrı türe ayrılır.

Ayırt Edici Özellikler

Yavruların çoğunda iki kulak arasında bir ya da iki siyah benek bulunur. Bu benekler "Van mührü" olarak adlandırılır ve genellikle heterokromik bireylerde görülür. Siyah noktalar birkaç ay içinde kaybolsa da bazen 8 ile 30 arasında siyah kıl şeklinde kalabilir.

Van kedileri, çoğu beyaz kedi ırkında görülen sağırlıkla sıkça ilişkilendirilse de bu özellik Ankara kedilerinde daha yaygındır. Van kedilerinde tek gözlü veya mavi gözlü bireylerde sağırlık oranı %2 ila %3 civarındadır.

Turkish Van ile Karışıklık

1955 yılında İngiliz araştırmacı Laura Lushington ve Sonia Halliday'e satılan ve sonrasında "Turkish Van" adıyla tescillenen bir kedi türü, Van kedisi ile karıştırılmaktadır. Bu kediler renkli baş ve kuyruk bölgelerine sahip olup, Van kedisinden farklı bir soydan türemiştir. Günümüzde Batı literatüründe Van kedisi ile karışıklığı önlemek amacıyla "Van kedisi" ya da "çift renkli gözlü kedi" ifadesi tercih edilmektedir.

Kızgınlık ve Üreme

Van kedisi her yıl Şubat, Mart ya da Haziran aylarında kızgınlık (östrus) dönemine girer. Bu dönem ortalama 10 gün sürer. Gebelik süresi 62 gündür. Bir batında ortalama dört yavru doğurur. Kızgınlık döneminde döllenme gerçekleşirse, yıl içinde yeniden kızgınlık gözlenmez.

Gebeliğin ilk ayından itibaren karın şişmeye başlar ve anne kedi bu dönemde karın bölgesine temas edilmesini istemez. Doğumdan hemen sonra göbek bağı (plasenta), anne kedi tarafından ısırılarak koparılır. Anne, yavrularını yaklaşık 50-60 gün boyunca emzirir.

Ev ortamında yapay ışık ve sıcaklık nedeniyle, Van kedileri yıl boyunca da kızgınlık döngüsü geçirebilir.

Fiziksel Özellikler

Van kedileri kaslı ve iri yapılıdır. Erkeklerin ortalama ağırlığı 3,5 kilogram, dişilerin ise 2,8 kilogramdır. Tüyleri normal uzunlukta olup, yaz aylarında dökülür, kışın yeniden kalınlaşır. Özellikle uzun ve kabarık kuyruklarıyla dikkat çekerler.

Kafaları yuvarlak, kulakları büyük ve pembe renktedir. Kulak dipleri hafif yuvarlaktır. Yüz hatları Ankara kedisine göre daha dolgundur.

Davranışsal Özellikler

Van kedileri sevecen, oyuncu ve insanlarla iletişime açık canlılardır. Sevildiklerinde karşılık olarak mırlama, hafif ısırma ve yalama gibi davranışlar sergilerler. Ev ortamında musluklardan damlayan suyla oynamayı, banyoda eşlik etmeyi ve özellikle sıcak havalarda yüzmeyi severler. Yüzme davranışı, bu ırkı diğer kedilerden ayıran nadir bir özelliktir.

Van kedileri ayrıca sesli iletişim kurar. Duygularına ve ihtiyaçlarına göre miyavlamalarının tonu ve frekansı değişir. Acıktıklarında ya da dikkat çekmek istediklerinde miyavlayarak tepkilerini gösterirler.

Ankara Kedisi ile Farkları

Van kedileri sıklıkla Ankara kedileriyle karıştırılsa da aralarında belirgin farklar vardır:

• Göz yapısı: Van kedisinin gözleri badem şeklinde; Ankara kedisininki yuvarlaktır.
• Göz rengi: Van kedilerinde kehribar ve mavi gözler sık görülürken, Ankara kedileri genellikle mavi ve sarı gözlüdür.
• Yüz şekli: Van kedisinin yüzü daha yuvarlak, Ankara kedisininki daha sivridir.
• Tüy rengi: Van kedisinin baş ve kuyruk kısmında renkli lekeler bulunabilir; Ankara kedisi ise çoğunlukla tamamen beyazdır.
• Tüy uzunluğu: Van kedisinin tüyleri Ankara kedisine göre daha kısadır.

Van Kedisi Araştırma Merkezi

Van kedisinin genetik saflığını ve ırk özelliklerini korumak amacıyla 1992 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi bünyesinde Van Kedisi Araştırma Merkezi (VKAM) kurulmuştur. Bu merkezde türün morfolojik, fizyolojik ve davranışsal özellikleri bilimsel yöntemlerle araştırılmakta ve koruma altına alınmaktadır.