İSTANBUL (AA) - GÜLSELİ KENARLI - Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, iklim değişikliğinin Akdeniz ve İç Anadolu'da kuraklığa, Doğu Karadeniz'de ise daha şiddetli yağışlara, daha sıcak, daha nemli ve kararsız havalara neden olacağını söyledi.
Eylül ayının ilk yarısında Türkiye'nin birçok bölgesinde kuraklık görülürken, ikinci yarısıyla birlikte Doğu Karadeniz, aşırı hava olaylarına sahne oldu. Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun'da taşkın ve seller meydana gelirken Samsun, Giresun ve Trabzon'da denizde hortum oluştu, Rize, Artvin, Trabzon ve Ardahan'ın yüksek kesimlerine kar yağdı.
Prof. Dr. Murat Türkeş, AA muhabirine, ilkbahar, yaz başı, yaz sonu ve sonbahar başında ani soğuk hava baskınlarının, yüzeyin normalden sıcak olduğu ve özellikle Karadeniz'in nem sağladığı koşullarda aşırı yağışlara, seller ve su baskınlarına yol açabildiğini belirtti.
Türkeş, bu dönemlerde ani soğuk hava girişlerinin felaket boyutunda yağışlara, gök gürültülü fırtınalara ve hava çok nemliyse hortumlara neden olabildiğini ifade etti.
Doğu Karadeniz'de aşırı hava olaylarının görüldüğü iki günde, kuzeyli rüzgarların ve görece soğuk bir yüksek atmosfer oluğunun Rusya'dan ve Karadeniz üzerinden Doğu Karadeniz'e doğru uzandığını anlatan Türkeş, "Bu mevsimde hala yüzey ve alt atmosfer hava sıcaklıkları yüksek, deniz hala normallerinden sıcak ve buharlaşma devam ediyor. Bu nedenle Doğu Karadeniz'de çok kısa sürede kuvvetli sağanaklar, gök gürültülü fırtınalar ve hava gerçekten çok nemliyse ve kararsızlık çok kuvvetliyse hortumlar oluşabiliyor. Son günlerde yaşadığımız da buydu." dedi.
- Gelecekte daha aşırı hava olayları bekleniyor
Yüksek kesimlerde görülen kar yağışına değinen Türkeş, Karadeniz'de 1500 ila 2 bin metrenin üzerindeki yaylalarda sıcaklıkların 0 derece dolayında ve altında olması nedeniyle yağışın kar şeklinde düştüğünü kaydetti.
Türkiye'nin büyük bir bölümünde kuraklık varken Karadeniz'de aşırı yağışlar görüldüğüne dikkati çeken Türkeş, şu değerlendirmelerde bulundu:
"İklim değişikliği Karadeniz'de etkisini bir başka gösteriyor, Akdeniz Bölgesi'nde, İç Anadolu'da kuraklık yaratırken, Doğu Karadeniz'in kendine özgü koşulları nedeniyle bir kuraklık yaratmayacak ama Doğu Karadeniz için gelecekte bugünkünden daha aşırı hava olaylarının yaşanacağı, insanın termal konforunu bozacak, daha sıcak, daha nemli ve kararsız bir hava bekliyoruz."
Daha sıcak ve nemli havanın özellikle yaşlılar, hamileler, bebekler ile solunum ve kalp-damar hastaları için ciddi riskler oluşturacağı uyarısında bulunan Türkeş, yanlış yerleşim koşullarının da bölgede ciddi tehditler barındırdığına işaret etti.
Türkeş, "Karadeniz'in bütün o haşin topografyasında, kısa sürede kuvvetli sağanaklar derin vadilerdeki yerleşimleri doğrudan tehdit edecek şekilde sellere, su baskınlarına ve bozulmuş topografya ile bitki örtüsünün bulunduğu yerlerde heyelanlara, taş ve çamur sellerine yol açıyor." diye konuştu.
Son yağışlarda Fırtına Deresi çevresinde yıkılan yapılar olduğunu hatırlatan Türkeş, şöyle devam etti:
"Fırtına Deresi çevresi zaten başından beri coğrafi koşullara aykırı bir yapılaşmaydı. Yayla olmaktan çıkan bölgede, aşırı insan baskısı ve kentleşme var. Eski dere yataklarında ve taşkın alanlarında hiçbir yapılaşmaya izin verilmemeli. Batı ve Doğu Karadeniz'de sellerde gördük, aynı yerlere yeniden konut yapıldı ve yine su baskını altında kaldı. Değişen iklim koşullarını dikkate alarak doğayla uyumlu yerleşimlere yönelmeliyiz."
- "Yeni bir yağışlı sistem bekleniyor"
Önümüzdeki günlerde yeni bir yağışlı sistem beklendiğini bildiren Türkeş, perşembe günü Marmara, İç Anadolu'nun kuzeyi, Doğu Anadolu'nun kuzeydoğusu ve Karadeniz'de hava sıcaklıklarının birkaç derece düşeceğini, kuzeyli yağışlı hava sisteminin yeniden Türkiye'ye yaklaşacağını belirtti.
Türkeş, sözlerini "Yine aynı tehlike var, özellikle Doğu Karadeniz ve kısmen Batı Karadeniz'de dikkatli olmalıyız. İstanbul ve Batı Karadeniz'de de kuvvetli yağışlar olabilir." diyerek tamamladı.
