Osmanlı arşivlerinde bulunan bir fotoğraf, Erzurum’un 19. yüzyıl sonundaki şehir planlamasına dair yeni bilgiler ortaya koydu. Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu’nda yer alan ve “Erzurum’da İstanbulkapı caddesinde tanzim ve tevzi edilen cadde ile yeniden ihdas edilen caddenin fotoğrafı” notu taşıyan kare, dönemin şehircilik anlayışını yansıtan önemli belgelerden biri olarak değerlendirildi.
Söz konusu fotoğrafı ortaya çıkaran Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Taner Özdemir, uzun süredir Osmanlı arşivlerinde Erzurum'a ait belgeler üzerinde çalıştığını belirtti. Özdemir, fotoğrafın yalnızca bir şehir manzarasını değil, Osmanlı modernleşmesinin Anadolu'daki uygulamalarını da yansıttığını ifade etti.
Özdemir, "Bu kare, Erzurum'un taş sokaklarının bir dönüm noktasına şahitlik ettiğini gösteriyor. Tanzim edilen caddeler, sadece şehir yollarının değil, düşünce yollarının da açıldığını anlatıyor." dedi.
Vilayet imar faaliyetleri dönemi
Özdemir, II. Abdülhamid döneminde yürütülen vilayet imar faaliyetleri kapsamında Erzurum'un da çeşitli düzenlemelerden geçtiğini belirterek, "Osmanlı belgelerinde geçen 'tanzim ve tevzi' ifadesi mevcut yolların düzenlenmesini ve yeniden dağıtımını, 'ihdas edilen cadde' tabiri ise sıfırdan açılan yeni güzergâhları ifade eder." açıklamasını yaptı.
Erzurum'un askerî ve idari açıdan stratejik bir şehir olduğuna dikkat çeken Özdemir, İstanbulkapı çevresinin bu dönemde şehrin batıya açılan kapısı olarak yeniden planlandığını söyledi. Yol taşlarının dizilimi, kaldırımların genişliği ve mimari düzenin Avrupa etkili şehircilik anlayışını yansıttığını vurguladı.
Osmanlı taş ustalığının örneği
Arşiv fotoğrafında yer alan sütunların Osmanlı taş işçiliğinin zarafetini yansıttığını aktaran Özdemir, "Arka plandaki dağ silsilesi Erzurum'un kadim dokusunu tamamlıyor. Fotoğraf, II. Abdülhamid'in başlattığı fotoğraf arşivleme projesinin bir parçası. İmparatorluğun dört bir yanından gelen görüntüler Yıldız Sarayı'nda özel albümlerde toplanıyordu." dedi.
Özdemir, Erzurum'a ait bu fotoğrafın da aynı dönemde İstanbul'a gönderilen albümlerin içinde yer aldığını, arşiv numarasının 45 olduğunu kaydetti. Bu kare, Osmanlı taşra şehirlerindeki modernleşme çabalarını belgeleyen nadir örneklerden biri olarak değerlendiriliyor.
"Şehrin hafızasını taşıyor"
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şubesi olarak yürüttükleri arşiv çalışmalarının devam ettiğini belirten Özdemir, Erzurum'a ait başka belgelerin de gün yüzüne çıkarılacağını ifade etti.
"Bugün İstanbulkapı Caddesi'nde yürüyen biri için bu fotoğraf, yalnızca bir arşiv belgesi değil; şehrin hafızasını taşıyan bir zaman penceresi." diyen Özdemir, fotoğrafın Erzurum'un kültürel kimliğini belgeleyen bir miras olduğunu söyledi.
- Diyadinnet.com olarak, sizlere en güncel ve doğru haberleri sunmayı ilke ediniyoruz. Erzurum'daki sondakika tüm Güncel Erzurum, Türkiye ve Erzurum'un tarihi caddesi Yıldız Arşivleri'nden gün yüzüne çıktı haberine buradan ulaşın!
- Diyadinnet.com'u daha da geliştirmek için sizden gelen geri bildirimler bizim için çok önemlidir. Haberlerimizin içeriğiyle ilgili herhangi bir endişe, öneri veya sorunuz olursa lütfen bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.
- Haberle ilgili yorumlarınızı ve düşüncelerinizi aşağıdaki yorum bölümünde paylaşabilirsiniz.
- Bu haberi beğendiyseniz, lütfen sosyal medya hesaplarınızda paylaşarak sevdiklerinizin de haberdar olmasını sağlayabilirsiniz.
