Tutak Coğrafi Bilgileri

Ağrı nın güney batısında olup Ağrı-Van yolu gÜzergahında, Murat nehrinin batı kenarında kurulmuştur. Doğudan Hamur, kuzeyden Eleşkirt, batıdan Erzurum (Karayazı) ve Muş (Malazgirt), gÜneyden Patnos ve Malazgirt ile çevrilidir. Deniz seviyesinden yÜksekliği 1565 m., alanı 1562 km karedir.

ilçe topraklarının büyük bölümünü Tutak ovası kaplar. Kuzey batıda çakmak dağının doğu etekleri (2400m), kuzeyde Kılıç dağının Üçtepeler doruğu (2546m) gÜneyde yaylalar Üzerinde tepeler halinde yÜkselen Gel dağı (2200m), batıda çakmak dağının gÜney uzantısı olan Kırmızı tepe (2250m), doğuda Aladağ (Bozdağ) ın batı uzantıları Tutak çevresindeki en yüksek noktalardır. ilçe nin orta bölümünü oluşturan Göl (Saragöl) ve Antab (Tutak) ovasının geniş bir alanı vardır. Ova muntazam bir dÜzlÜk olmadığı için, yÜksekliği 1600-1900 m. arasında değişir. Ovada 1800-2000 m. arasında değişen parazit tepeler yükselir. Kasabanın doğusundan itibaren Ağrı ya doğru Murat Nehri vadisi başlar.

ilçe nin başlıca akarsuyu kuzey güney doğrultusundan akan ve Tutak ovasını ikiye ayıran Murat Nehri dir. ikinci önemli akarsu, çakmak dağlarından doğup Murat la birleşen Elmalı deredir. Bunlara karışan birçok dere ve çay vardır. Aladağ dan kaynaklanan Karapir deresi, Kılıç dağından doğan Dadıkan deresi, çakmak dağından kaynaklanan Kesik çayı ve Başima deresi Tutak ta diğer akarsulardır ve Murat a karışırlar. Gel dağının doğu eteklerinden kaynaklanan Cem deresi önce kuzeye, bu dağın kuzeyinde gÜney batıya yönelir; Patnos un kuzey batısındaki Top dağından gelen dereleri de alarak ilçe nin gÜney batısında Murat Nehrine karışır. Kuzeyden gÜneye, batıdan doğuya doğru giderek alçalan alanların eğimine uyan bu akarsulardan sulamada yararlanılır.

Tutak ta kara iklimi egemendir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağışın bölümü ilkbahar ve sonbaharda dÜşer. Kışın yağan kar, mart ayı sonuna kadar yerde kalır. Doğal bitki örtÜsÜnÜ ağustos başına kadar yeşil kalan otluklar (step) teşkil eder. Bu bozkır bitki örtÜsÜ yÜksek yerlerde daha geç kurur. ilçe de orman yoktur. Murat, Elmadere ve diğer akarsu boylarında görÜlen söğÜt, çalı, kavak, akça ağaç toplulukları, buranın başlıca yeşil alanlarıdır. Tutak ovasında Murat nehrinin batısında kalan bölÜmde seyrek şekilde yabani armut ve ahlat ağaçları vardır.