Doğubayazıt Sazlığı (Karabulak/Doğubayazıt/Ağrı)
Doğubayazıt Sazlığı nerede yer alıyor, hangi kuş ve bitki türlerine ev sahipliği yapıyor, ekolojik önemi nedir, ne tür tehditlerle karşı karşıya ve koruma çalışmaları kimler tarafından yürütülüyor? Tüm detayları makalemizde okuyabilirsiniz.
Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde yer alan Doğubayazıt Sazlığı, barındırdığı nadir kuş ve bitki türleri, geniş sazlık yapısı ve ekolojik önemiyle dikkat çekiyor. Su rejimi ve kuraklık tehdidi altındaki alan, koruma statüsü olmadan varlığını sürdürüyor.
Doğubayazıt ilçesi sınırlarında yer alan Doğubayazıt Sazlığı, Karabulak Köyü yakınlarında, Ağrı Dağı'nın batı ve güney eteklerinde konumlanıyor. Yaklaşık 12 bin hektar büyüklüğündeki alan, Zor, Kaluz ve Yalıntaş Dağları'ndan gelen sularla beslenen Saz Gölü ve Gölyüzü Gölü çevresinde oluşmuş tatlı su gölleri, sazlıklar ve ıslak çayırlardan meydana geliyor.
Sazlık, Aras Nehri havzasına bağlı Sarısu Çayı ile İran'a boşalıyor. Ağrı Dağı'nın zirvesinden gelen mevsimsel kaynaklar, gölleri yıl boyunca besliyor. Yaz aylarında suların kısmen çekildiği gözlenen alan, yoğun sazlıklarla kaplıdır. Bölgeye Doğubayazıt-Iğdır karayolu üzerinden ulaşım sağlanabiliyor.
Yapılan gözlemler ve araştırmalara göre, Doğubayazıt Sazlığı'nda bugüne kadar 141 kuş türü tespit edildi. Alanda balaban (Botaurus stellaris), küçük balaban (Ixobrychus minutus), uzunbacak (Himantopus himantopus), çayır delicesi (Circus pygargus) ve turna (Grus grus) gibi türlerin ürediği biliniyor. Ayrıca, bölgeye özgü Bendimahi kertenkelesi (Darevskia bendimahiensis) ve Himalaya mavi kelebeği (Pseudophilotes vicrama) de Doğubayazıt Sazlığı'nda gözlemlenmiştir.
Bitki örtüsünde ise nadir ve tehlike altındaki Campanula aghrica, Cotoneaster meyeri, Gallium czerepenovii ve Oxytropis aucheri gibi türler bulunmaktadır.
Sazlıkta insan faaliyetleri arasında ilk sırayı hayvancılık almaktadır. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için otlatma yapılmakta; aynı zamanda sınırlı tarım faaliyetleri sürdürülmektedir. Saz kesimi ticari amaçla değil, bireysel hayvan yemi ve yakacak temini amacıyla yapılmaktadır.
Son yıllarda su rejimine yönelik müdahaleler ve artan kuraklık nedeniyle sazlıkta daralma gözlemlenmiştir. Sarısu Çayı'nın derinleştirilmesi ve suyun kontrollü tahliyesi sonucu göl yüzeyleri küçülmüş, kuş türlerinin kullanımı azalmıştır. Ayrıca bölgeye 1500 dönümlük bir golf sahası yapılması planlanmaktadır.
Doğubayazıt Çevreyi Koruma ve Güzelleştirme Derneği, alandaki yaban hayatını korumak için çeşitli çalışmalar yürütmüştür. Ancak alanda herhangi bir resmi koruma statüsü bulunmamaktadır.
