Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından finanse edilen, Tarım ve Orman Bakanlığı işbirliğinde yürütülen ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Proje Koordinatörü Dr. Abdüssamet Aydın'ın yürütücülüğünde uygulanan, "Gediz Nehri Havzasında Sürdürülebilir ve Entegre Su Kaynakları Yönetimi Projesi" kapsamında, ormanların su üretme ve suyu koruma işlevleri bilimsel yöntemlerle ele alındı.
Orman Genel Müdürlüğünün desteklediği ve İzmir ile Manisa'yı kapsayan Gediz Havzası'nda gerçekleştirilen projenin danışmanlığını İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Havza Yönetimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Serengil yaptı.
Gediz Havzası'nda 3 bin hektarlık pilot orman alanında yapılan çalışmalarda yıllık 30 milyon metreküp su üreten bölgenin küçük müdahalelerle en az 1 milyon metreküp daha üretebileceği tespit edildi.
- "Ormanların su üretme işlevini inceledik"
Serengil, AA muhabirine, Türkiye'de orman yönetiminin uzun yıllar ağırlıklı olarak odun üretimine odaklandığını, bu projeyle özellikle batı ve Akdeniz şehirlerinde artan su ihtiyacına yanıt verebilecek yeni yaklaşımının test edildiğini söyledi.
Projede tüm havzanın doğal kaynak yönetimi açısından değerlendirildiğine dikkati çeken Serengil, "Otlatma, tarım baskısı gibi sorunlar ele alınırken biz de ormanların su üretme işlevini inceledik. Gediz Havzası'nda yaptığımız çalışmada ormanlar farklı şekilde yönetilirse yağışın daha büyük bir kısmı akışa çevrilebilir mi sorusuna yanıt aradık. Sonuçlar, bunun mümkün olduğunu gösterdi. Bu, Türkiye'de ilk kez yapılan bir değerlendirme. Minimum düzeyde ve doğru müdahalelerle yıllık 30 milyon metreküp su veriminin yılda en az 1 milyon metreküp artırılabileceğini öngörüyoruz. Bu hacim, birçok köyün yıllık su ihtiyacını karşılayabilecek düzeyde." diye konuştu.
Serengil, ormanların su havzaları açısından vazgeçilmez olduğuna işaret ederek, doğru planlama sayesinde su miktarı artırılırken kalitenin de korunabildiğini aktardı.
Ormanların, suyu filtrelediğini ve mevsimsel rejimi düzenlediğini belirten Serengil, "Ormanlar yağışı toprağa sızdırarak yavaş yavaş akarsulara verir. Böylece su, bir anda akıp gitmez, yaz aylarında da düzenli akış sağlanır. Biyokütlenin optimize edilmesiyle buharlaşma kaynaklı kayıplar azaltılabilir. Sonuçta hem temiz hem de mevsimsel olarak dengeli bir su üretimi elde edilir." ifadesini kullandı.
- Etkiler 1-2 yıl içinde belli olacak
Serengil, projenin planlama aşamasının yaklaşık 4-5 ay sürdüğünü, gerçek etkilerin ise 1-2 yıl içinde baraj doluluk oranları ve akış gözlemleriyle netleşeceğini söyledi.
Uygulamanın başarılı olması halinde Türkiye genelinde yaygınlaştırılabileceğinin altını çizen Serengil, özellikle İzmir, İstanbul ve Bursa gibi büyük kentlerin içme suyu havzaları için önemli bir potansiyel sunduğunu kaydetti.
Serengil, proje bulgularının Lübnan'da da sunulduğunu bilgisini vererek, benzer ekolojik koşullara sahip Lübnan, Mısır ve Tunus gibi Akdeniz ülkeleri için de çalışmanın örnek teşkil edebileceğini söyledi.
Projenin Akdeniz kuşağındaki birçok ülke için uygulanabilir ormancılık yöntemleri geliştirmeyi amaçladığına dikkati çeken Serengil, bu yönüyle uluslararası öneme sahip olduğunu sözlerine ekledi.