Büyük benekli alabalık, Salmonidae (alabalıkgiller) familyasına ait, Türkiye'de yaygın olarak görülen yerli alabalık alt türlerinden biridir. Bilimsel adı Salmo trutta macrostigma olan bu tür, halk arasında "dağ alabalığı" veya "dağalası" olarak da bilinmektedir.
Türkiye'de güney, doğu, kuzeydoğu ve Ege Bölgesi'nin kuzey kesimlerinde, içme suyu kalitesine sahip, soğuk, berrak ve oksijen yönünden zengin orman içi akarsularda doğal olarak yaşar. Vücut yapısı mekik şeklindedir, yanları yassıdır ve genel rengi siyahımsı gridir. Sırt yüzgeci siyah beneklidir; kuyruk yüzgeci çatallı yapıdadır. Yan çizgisi üzerinde, kümelenmiş şekilde sıralanmış 10 ila 12 adet kırmızı benek bulunur. Yüzgeçleri küçük ve dikensizdir.
Ortalama 30 cm uzunluğa ve 0,5-1 kg ağırlığa ulaşan bireylerin, nadiren 1 metreye ve 25 kg ağırlığa kadar büyüyebildiği kaydedilmiştir. Etçil (karnivor) beslenme alışkanlığı gösteren büyük benekli alabalık, genellikle sinek larvaları, küçük kabuklular ve diğer balık türlerinin larva ile yavrularıyla beslenir.
Üreme dönemi genellikle eylül ayından mart ayına kadar sürer. Yumurtlamalar, 5-7 °C sıcaklıktaki orman içi dere kaynaklarında gerçekleşir. Yumurtaların çapı 3,5-4 mm civarındadır. Larvalar, yaklaşık 400 gün derece gelişme süresinden sonra yumurtadan çıkar.
Türkiye'de avlanması yasaktır. Ancak aşırı ve bilinçsiz avlanma, su kirliliği, baraj inşaatları, hidrolojik rejim değişiklikleri, seller, heyelanlar ve erozyon gibi çevresel faktörler nedeniyle popülasyonları hızla azalmaktadır. Bu durum, türün korunması ve yaşam alanlarının sürdürülebilir şekilde yönetilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.
