ABONE OLAtmosfer, yeri veya herhangi bir gök cismini saran gaz tabakası demektir. Saydam ve renksizdir. Eş anlamlısı :hava, gaz yuvarı. Atmosfer, yani hava küre; yapısındaki ozon tabakası sayesinde Dünyayı Güneş'ten gelen zararlı ışınlardan korur. Atmosfer, dünyayı çepeçevre saran ve yaşamın varılığını ve sürekliliğini sağlayan gaz örtüsü veya hava küre anlamına gelir. Atmosfer, gaz ile buhardan oluşan tabakaya denir. Ayrıca atmosferin diğer adı da hava küredir.
Atmosfer olmasaydı ne olurdu?
Atmosferin hayatımızdaki önemi çok büyüktür; onsuz hayat olamazdı; çünkü, o zaman, insan ve hayvanın yaşaması için zorunlu olan oksijen bulunamadığı gibi, doğrudan doğruya gelen güneş ışınları, gündüzün yeryüzünü yakacak, geceleyin ise, sıcaklık sıfırın altında olacaktı. Atmosfer, yeryüzü için, gündüzün onu güneş ışınlarından koruyan bir kalkan, geceleyin de sıcaklığını içinde tutan bir örtü olur.
Atmosferle en çok ilgilenen ve atmosferi inceleyen coğrafyanın bölümü Klimatolojidir.
Atmosfer Hakkında Bilgiler
- Gaz bir katmandır.
- Uzaya geçiş katmanıdır.
- Tam gölge oluşmasını önler.
- Sıcaklığın eşit dağılmasını sağlar.
- Kendi içinde de katmanları vardır.
- Atmosfer su kürenin üstündeki katmandır.
- Hava küre ya da hava tabakası da denmektedir.
- Gözlemlenebilir bir tabakadır.
Atmosferin Özellikleri
- Atmosferin alt katları daha sıcaktır çünkü atmosfer yerden yansıyan ışınlarla ısınır
- Atmosferin kalınlığı ekvatorda fazla, kutuplarda azdır.
- Ortalama kalınlığı 10.000 km'dir.
- Atmosferin yoğunluğu yerden yükseldikçe azalır.
- Ağır gazlar alt tabakalarda, hafif gazlar üst tabakalarda toplanmıştır.
- Her zaman bulunan ve miktarı değişmeyen gazlar ;%78 Azot,%21 Oksijen,%1 Asal gazlardır.
- Her zaman bulunan ve miktarı değişen gazlar; Subuharı ve Karbondioksittir.
- Her zaman bulunmayan gazlar ise Tozlar ve ozondur.
- Atmosfer saydam ve renksizdir.
- Güneşten gelen zararlı ışınları tutar
- İklim olaylarının meydana gelmesini sağlar
- Meteor parçalanmasını sağlar
- Işığı, ısıyı ve sesi iletir
- Atmosferin en dış katmanı Dünya'nın yüzeyinden yaklaşık 960 kilometre yüksekte biter.
Atmosfer'in Katmanları ve Özellikleri
- İyonosfer ( 70 km ile 500 km lik kısmı)
- Magnetosfer (manyetosfer) (Bu katmana "mıknatısküre" ya da "çekimküre" de denilmektedir.)
- Ekzosfer (atmosfer en üst tabaka)
- Termosfer (Mezosferden itibaren 640 km yüksekliğe kadar uzanan katmandır.)
- Mezosfer (Stratosferden itibaren 80 km. yüksekliğe kadar uzanır)
- Stratosfer (Troposferden itibaren 50 km yüksekliğe kadar uzanır)
- Troposfer (Atmosferdeki gazların %75'ine sahip olan atmosfer katı)
Atmosfer'in Görevleri ve olayları nelerdir :
- Canlı yaşamı için gerekli olan gaz bileşenlerini sağlar.
- Güneş'in zararlı ışınlarının süzülmesini sağlar.
- Güneş ışınlarının dağılması sonucu gölgelerin aydınlık olmasını sağlar.
- Atmosfer dünyanın aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller.
- Uzaydan gelen meteorların parçalanmasını sağlar.
- İçerisindeki su buharı sayesinde iklim olaylarının meydana gelmesini sağlar.
- Işığı,sıcaklığı ve sesi iletir.
- Yeryüzündeki sıcaklığın dengeli olmasını sağlar.
Atmosferin Önemi
- Güneşten gelen zararlı ışınları tutar.
- Yaşam için gerekli gazları bulundurur.
- Dünyanın aşırı ısınma ve soğumasını engeller.
- Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar.
- Meteorolojik olayların görülmesini sağlar.
- Işığı, sesi, sıcaklığı geçirir ve iletilmelerini sağlar.
- Uzaydan gelen meteorların parçalanmasını sağlar.
Atmosfer Etkileri
1)Atmosfer olmasaydı hava olayları görülmezdi.
2)Olmasaydı sıcaklık farkları olmazdı.
3)Olmasaydı gölgeler görülmezdi.
4)Atmosfer olmasaydı meteorlar dünyaya çarpardı.
5)Atmosfer olmasaydı yağış olmazdı.
Atmosferde Bulunan Gazlar
Atmosferi oluşturan gazlar genellikle gezegenin iç katmanlarından yanardağ etkinliğiyle ortaya çıktığı gibi gezegenin tarihi boyunca dünya dışı kaynaklardan da beslenmiştir.
Nitrojen (azot) : %78.084
Oksijen : %20.946
Argon : %0.934
Karbon dioksit : %0.038
Su : %0-4
Diğer gazlar : %0.002
Atmosferi oluşturan gazlar genellikle gezegenin iç katmanlarından yanardağ etkinliğiyle ortaya çıktığı gibi gezegenin tarihi boyunca dünya dışı kaynaklardan da beslenmiştir. Atmosferdeki gazların % 78'ini azot % 21'ini ise oksijen oluşturur. Kalan %1'lik bölümü ise karbondioksit, neon, helyum, kripton, ksenon, hidrojen gibi gazlar oluşturmaktadır.
Atmosferde bulunan bu gazlar üç grupta incelenebilir ;Atmosferde devamlı bulunan ve çoğunlukla miktarları değişmeyen gazlar (azot, oksijen ve diğer asal gazlar)Atmosferde devamlı bulunan ve miktarları azalıp çoğalan gazlar (karbondioksit, su buharı, ozon)Atmosferde her zaman bulunmayan gazlar (kirleticiler)
Faydaları ve Görevleri Nelerdir?
- İklim olaylarının meydana gelmesini sağlar.
- Yaşama olanak sağlar.
- Güneşten gelen ışınların bir kısmını tutarak yerin aşırı ısınmasını ve aşırı soğumasını engeller.
- Ozon tabakası güneşten gelen zararlı ultraviyole ışınlarını süzer.
- Meteorların yeryüzüne düşmesini engeller.
- Güneş ışınları atmosferde kırılmaya uğrar ve gölgede kalan yerlerin aydınlık ve sıcak olmasını sağlar.
- Atmosferin kalınlığı ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Bunun sebebi;
- Yerçekiminin artması
- Çizgisel hızın artması
- Sıcaklığın azalması
- Sesi, ışığı ve ısıyı iletir.
