ABONE OLAbajur (Işıkkesen, ışıtaç) Işığı bir yere toplamak, doğrudan doğruya gözlere vurmasını önlemek için kullanılan lamba siperidir. Abajur, bir lambanın ışığını belli bir noktaya yöneltmeye ya da yumuşatarak yaymaya yarayan aygıt demektir. TDK sözlüğünde ise Abajurun tanımı şu şekildedir. Işığı bir yere toplamak, doğrudan doğruya gözlere vurmasını önlemek için kullanılan, kâğıt, kumaş, maden veya renkli camdan yapılmış lamba siperi. Ayrıca üzeri siperlikli lamba anlamına da gelen abajurla ilgili bilgiler.
Abajur, Fransızca abat-jour sözcüğünden gelir. Bu sözcük Fransızca kısmak anlamındaki abattre eyleminden abat sözcüğü ile ışık, gün anlamındaki jour sözcüğünün birlikte kullanılmasıyla oluşmuş olup; "ışık kısar", "lamba siperi" anlamlarına gelmektedir. Abajur kelimesinin Türkçede kalpak, örtük, sayvan, siper, ışıkkesen, ışıtaç gibi eş anlamlıları bulunmaktadır. Abajurun İngilizcesi ise "lampshade".
Abajurun kullanım amacı, bir odayı aydınlatmak için (lamba ile birlikte de olabilir) kullanılır. Ayrıca gece etrafındaki insanları ışıkla rahatsız etmeden kitap okumak için de olabilir. Genel manada aydınlatma amacıyla olarak kullanılır.
Abajurun Tarihçesi
Lambanın abajurla donatılmaya başlanması, Avrupa'da 17. yüzyıla rastlar. İstenilen ışığa göre, abajur ışık geçirmez (kalın kağıt, metal) ya da yarı saydam olabilir (cam, porselen, kumaş, hasır). Abajurun biçimi ve malzemesi modaya bağlı olarak gelişti.
19. yüzyılda opalinden yarı küresel abajurlar, 1900'de tavan askısı bakır abajurlar; 1930'lu yıllarda yuvarlak lambalara takılan koni biçiminde abajurlar, 1950'li yıllarda silindir biçiminde abajurlar yapıldı.
Çağdaş ışıklandırma gereçlerinde pleksiglastan, kalıba dökülmüş plastikten, lake saçtan, çelikten vb. geometrik biçimde abajurların yapılmaya başlanmıştır.
