Patnos Tarihi Bilgileri

Ağrı daki tarihi kalıntıların en eskisi, Patnos taki Aznavur ve Girik tepeleridir. Urartu uygarlığından kalma bu tepelerde tapınak ve çeşitli maddi kültür ürünleri bulunmuştur. Urartular ın Aladri, Romalıların Patusis adın verdikleri Patnos, Urartu devletinin dini başkenti idi. Asur ve Sümerler in saldırısıyla Urartular M.ö. 748 de Tuşba (Van) şehrini terk ederek, daha kuzeydeki dini merkezleri olan Patnos a yerleşmişlerdir.

Urartular dan sonra Asurlular ın , Persler in, iskender, Roma ve Bizans imparatorluklarının egemenliğinde kalan içle toprakları, M.ö. 625 te Türklerin eline geçti. Hz. ömer zamanında Müslüman Arapların akınına uğradı. Abbasiler döneminde tamamen Müslümanların kontrolüne geçti. 1042/43 yılında Türkmen akıncıları buralara seferler yaptı. 1064 te Selçuklu sultanı Alparslan tarafından Türk topraklarına katıldı. Malazgirt zaferinden sonra Türk göç yolları üzerinde olduğundan Orta Asya ve Horasan (iran) dan gelen birçok Türk boy ve aşiretinin ilk yerleşme alanı oldu. Zafer sonrasında (1071), geleneğe göre buranın fethinden önemli rol oynayan Ebu l Kasım Selçuk a verildi. Böylece Saltukoğullarının ve daha sonra da Anadolu Selçuklularının egemenliğine giren Patnos ve çevresi, Ahlat ı merkez edinen Sökmenli Devletinin yıkılmasıyla (1027), iranlıların Celayirlilerin, Timurun, Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmen beyliklerinin ve iran Safevilerinin yönetiminde kaldı. 1514 çaldıran Zaferinden sonra Osmanlı devleti topraklarına katıldı. Zaman zaman iran kontolüne giren Patnos, 1578 de tekrar Osmanlılarca geri alındı. Cumhuriyet dönemine kadar Van beylerbeyliğine bağlı kaldı.

1877-1878 ve 1914-1918 Osmanlı- Rus, savaşlarında Rus işgaline uğrayan Patnos, Ermeni zulmü gördü.Ermeniler burada toplu katliamlar yaptılar. 14 nisan1918 de işgalden kurtuldu.

Patnos ilçe oluncaya kadar Malazgirt e bağlı bir bucak idi. 1936 yılında ilçe haline getirildi ve Ağrı ya bağlandı. Malazgirt in Sultanmut (Doğansu), Ahlat ın Sarısu ve Erciş in Dedeli bucakları, bu yeni ilçenin bucakları oldu.

Tarihi yapıları arasında; Urartu dönemine ait tapınak ve saray kalıntıları, Selçuklu ve Osmanlılardan kalma, kümbet ve türbelerdir. Bu kümbet ve türbelerin bir kısmı Malazgirt zaferinde şehit düşen, diğerleri ise Yavuz Sultan Selim in çaldıran seferi sırasında bu bölgede konaklayan Osmanlı Ordusundan bazı kumandanlara ait olduğu sanılanlardır. Bunlar Ziyaret, Taşkın, Köseler ve Acım köylerindedir. Ziyaret ve Sultan (Sultanmut), Sultan Alparslan ın buralarda Genel Karargahını kurması sonucunda bu adları almıştır.