ABONE OLAstımın son 20 yılda dünyanın özellikle gelişmiş ve endüstride ileri gitmiş ülkelerinde her geçen gün daha çok kişide görülmesinin bir çok nedeni vardır.
Araştırmalar, yaşam stilindeki değişikliklerin ve batı tarzı yaşamın getirdiği olumsuzlukların bu artıştan birinci derecede sorumlu olduğunu göstermektedir. İnsanların zamanlarının çoğunu kapalı ortamlarda geçirmeleri, daha fazla allerjene maruz kalmaları, ev içi ve dış atmosfer havasının kirliliği, doğal besinlerden uzaklaşma ve katkı maddeleri içeren besinlerin daha çok tüketilmesi, şişmanlık, çocuklarda fazla antibiyotik kullanılması gibi pek çok faktörün bu artıştan sorumlu olabilecekleri ileri sürülmektedir.
Televizyon da astıma neden olabilir
Ben, özellikle çocuklardaki astımın ortaya çıkmasında televizyonun da önemli bir rolü olabileceği düşüncesindeyim.
Uzun süre televizyon seyredilmesi çeşitli mekanizmalarla astımın oluşumunu ve ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
-Uzun süre televizyon seyretmek çocukların hareketlerini azaltmakta, bu da şişmanlığa zemin hazırlamaktadır. Şişmanlık, astım için bir risk faktörüdür. Bir taraftan göğüs duvarındaki yağlanmanın hava yollarını sıkıştırması, diğer taraftan akciğer volümlerinin azalması ve havayollarının daralmasına bağlı olarak bronş aşırı duyarlılığının artması şişmanlarda astım oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Ayrıca, şişmanlarda yüksek olan leptin isimli hormonun da astım için bir risk oluşturması muhtemeldir.
-Televizyonlardaki çekici reklamlar, çocukların hazır ve katkı maddesi içeren yiyecek ve içecek tüketiminin artmasında çok önemli bir nedendir. Fazla miktarda karbonhidrat ve katkı maddesi içeren bu besinler, sağlıksız beslenmeye neden olmakta ve kilo almayı kolaylaştırmaktadır. Abur cubur ile iştahları kaçan çocukların sebze, meyve gibi vitamin ve antioksidan içeren besinleri daha az yemeleri de astım için bir risk faktörüdür. Ayrıca, sülfitler, tartrazin gibi bazı katkı maddelerinin doğrudan astım krizlerine neden oldukları da bilinmektedir.
-Başta televizyon olmak üzere, mikrodalga fırın, telsiz telefonlar, cep telefonları, bilgisayar, yazıcı, fotokopi makineleri gibi artık pek çok evde de bulunan elektronik aletlerin yarattığı elektromanyetik kirliliğin de astım oluşumunda rolleri olabileceği ileri sürülebilir.
-Uzun süre televizyon seyredilmesi, çocukların temiz havaya daha az çıkmalarına da neden olmakta ve çocuklar ev havasındaki olumsuzluklardan zarar görmektedirler. Duvardan duvara kaplı halılar, evdeki yeni mobilya ve eşyalar, tüylü oyuncaklar, yün ve kuştüyü yatak takımları çocukların daha fazla allerjene maruz kalmalarına yol açmaktadır. Evde sigara içilmesi de astımın ortaya çıkmasını kolaylaştıran nedenlerdendir.
Televizyon astımının önlenmesi
- Uzun süre ve yakın mesafeden televizyon seyredilmemelidir.
- Çocuklar, sadece haftanın belirli günlerinde belirli süre televizyon izlemeli, televizyona en az 2 metre uzaktan bakılmalıdır.
- Çocukların dengeli beslenmelerine özen gösterilmelidir. Hazır ve katkı maddesi içeren yiyeceklerden uzak kalmaları, taze sebze, meyve ve tavuk, balık eti yemelerini sağlanmalıdır.
- Çocukların hareketsiz kalmaları önlenmeli ve spor yapmaya teşvik edilmelidir.
- Evlerdeki allerjen kaynakları ortadan kaldırılmalıdır. Oturma ve yatak odalarında fazla elektronik alet bulundurulmamalıdır.
- Evlerde sigara içilmemeli, ev havasının temiz olmasına özen gösterilmelidir.
- Çocuklar temiz ve güzel havalarda mutlaka dışarı çıkarılmalıdır.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi
