ABONE OLBöbreklerimiz, karnın arka bölgesinde bulunan yaklaşık 150 gram ağırlığında bir çift organdır. Toplumda 1000 kişinin bir tanesinde ise tek böbrek bulunmaktadır. Bu kişilerin çoğu ise bir sorun olmaksızın yaşamını devam ettirmektedir.
Böbreğin başlıca işlevleri; vücut su, tuz, kalsiyum dengesinin sağlanması, idrar aracılığı ile zararlı maddelerin ve ilaçların vücuttan atılması ve hormon, şeker metabolizmasındaki görevleridir.
Böbrek Yetmezliği
Böbrekler, kandaki artık maddeleri süzme, kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olma ve vücuttaki tuz ve su dengesini düzenleme işlevlerini yerine getiremez duruma gelince böbrek yetersizliği gelişir. Böbrek yetmezliği ani gelişen (akut) veya yavaş ve kalıcı gelişen (kronik) olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Akut böbrek yetersizliğinde, olayın ardındaki neden saptanır ve başarılı olarak tedavi edilirse, böbrek işlevleri normale dönebilir. Hasta hayatını normal bir şekilde sürdürebilir.
Akut böbrek yetmezliği
Ani olarak gelişen, böbreğin fonksiyonlarının geçici olarak bozulduğu ve uygun tedavi ile işlevlerinin normale dönebildiği böbrek yetmezliğidir.
Akut böbrek yetmezliğinin nedenleri:
Kan basıncında ani ve şiddetli bir düşme (şok, ağır kanamalar, ishal, yanık, kusma vb) Ağır yaralanma veya hastalık nedeniyle böbreklere gelen kan akışında duraklama Gebelik zehirlenmesi, gebelikteki ağır kanamalar, düşükler Kalp yetmezliği (ciddi kalp yetmezliği veya kalp krizi sonrası ani gelişen kalbin pompa fonksiyonlarındaki bozulma) Böbrek hastalıkları: Nefritler, böbrek damarının ani tıkanması İlaçlar: özellikle ağrı kesici ve romatizma ilaçları, bazı tansiyon ilaçları, antibiyotiklerin kontrolsüz ve gelişigüzel kullanımı Ağır enfeksiyonlar İdrar yollarında tıkanıklık: Kanser, prostat büyümesi, taşa bağlı tıkanma Büyük ameliyatlar Depremden dolayı ağır kas zedelenmeleri
BELİRTİLERİ
Öncelikle altta yatan nedenlerine bağlı belirtiler daha ön plandadır. Ayrıca;
İdrar çıkışının çok azalması ya da durması (bazen idrar çıkışı normal olabilir) Ayaklar, ayak bilekleri ve bacaklarda şişme-ödem Uyku hali Halsizlik, yorgunluk Nefes darlığı görülebilir.
TANISI
Kan testlerinde böbrek işlevlerinin bozulduğunun gösterilmesidir.
TEDAVİ
Nedene yönelik tedavi ile böbrek işlevlerinin hızla düzeldiği görülür. Kan basıncı, vücut sıvısı ve elektrolitlerle ilgili anormalliklerin de değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Bazı vakalarda, böbrek işlevini idame ettirmek için geçici olarak diyalize (kanın vücut dışında bir makine aracılığıyla süzülmesi) gereksinim olabilir.
HAZIRLAYAN; Doç.Dr.Lütfullah Altıntepe
