ABONE OLBebekler anne karnında, çevrili oldukları zarlar ve sıvı sayesinde enfeksiyonlar ve diğer zararlı dış koşullara karşı oldukça iyi korunur. Ancak bu koruyucu ortam, annenin gebelik sırasında geçirdiği bazı enfeksiyonlar sonucu bozulabilir. Genelde hem annede hem de enfeksiyon kapmış yenidoğan bebekte hastalık bulguları aşikâr değildir. Ancak aşikâr bulgu vermese de enfeksiyonlar bebeğin ileri yaşamında önemli sakatlıklara neden olabilirler.
BELİRTİLERİ
Anne karnında enfeksiyon geçiren bebekleri sadece muayene bulguları ile teşhis etmek genellikle mümkün olmaz. Gebelikte annede ateş ve döküntülü hastalık geçirme durumu olduğunda mutlaka uzman bir hekim tarafından bebeğin durumu değerlendirilmelidir. Bu bebeklerde doğumdan sonra yapılan muayenelerde düşük doğum ağırlığı, karaciğer ve dalak büyüklüğü, ciltte döküntü, sarılık, kansızlığa bağlı solukluk, bebeğin kafasının normalden küçük ya da büyük olması, beyin ve sinir siteminde bozukluklar ve buna bağlı havale geçirme, sağırlık, görme bozuklukları görülebilir.
Yenidoğan bebeklerde enfeksiyonlar neden önemlidir?
Yenidoğan bebeklerin bağışıklık sistemi, yani vücudun mikroplara direnci düşüktür. Bebeklerde enfeksiyonlar çok çabuk ilerleyip hayati organlarda geri dönüşümsüz bozukluklara yol açar. Tüm yaş grupları içinde enfeksiyonlar nedeni ile ölüm en sık yenidoğan bebeklerde görülür.
Hangi durumlarda enfeksiyondan kuşkulanılmalıdır?
Bebekte yüksek ateş veya normalden düşük vücut sıcaklığı olması Halsizlik, uyandırılamama, aşırı huzursuzluk, anormal ağlama Cilt renginde bozulma, solukluk, sarılık, morarma, vücutta döküntüler görülmesi Beslenme güçlüğü, kusma, ishal, karında şişkinlik
Kalp hızında artma, nefes almakta zorlanma, hırıltılı solunum, solunumda duraklamalar gibi bulgular yenidoğan bebeklerde enfeksiyon bulgusu olabilir. Derhal en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Hangi mikroplar anne karnında enfeksiyonlara neden olur?
Doğum öncesi bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler bebeklerde enfeksiyonlara neden olabilir. Doğuştan enfeksiyonlara neden olan etkenlerin baş harflerinden ötürü bu enfeksiyonlara TORCH enfeksiyonları adı verilmiştir.
T (Toksoplazma)
O (İngilizce other yani diğer kelimesi ile ifade edilen enfeksiyonlar)
R (Rubella, halk arasında bilinen adı ile kızamıkçık enfeksiyonu)
C (cytomegalovirus)
H (Herpes virüs)
TOKSOPLAZMA
Toksoplazma hastalığı, Toksoplazma gondii adı verilen bir parazit tarafından enfekte olan kişilerde görülür. Bu parazit kedilerden insanlara bulaşır. Gebeliğin erken dönemlerinde geçirilen enfeksiyonlarda bebeğin hastalanma ihtimali %17 iken gebeliğin daha ileri dönemlerinde hasta bebek olasılığı artar.
BELİRTİLERİ
Hastalığa yakalanan bebeklerde gelişme geriliği, kansızlık, sarılık, karaciğer ve dalak büyüklüğü, beyin dokusunda kireçlenmeler, kusma, kafanın normalden küçük olması, havaleler ve beyin boşluklarında aşırı sıvı birikmesi sonrasında kafanın anormal büyümesi (hidrosefali) gibi bulgular görülür. Bebekler büyüdüğünde zekâ geriliği, körlük, sık havale geçirme gibi sakatlıklar ile yaşamlarını sürdürmek zorunda kalabilirler.
KORUNMA
En etkili korunma yöntemi gebe kadınların, bu parazitle enfekte hayvanlarla, özellikle kediler ve kedi dışkıları ile temas etmesinin önlenmesidir. Gebe kadınların az pişmiş veya çiğ et ve sebzelerden kaçınması gerekir.
SİTOMEGALOVİRUS ENFEKSİYONU
Sitomegalovirus adı verilen virüs, gebe kadınlarda çoğu zaman sessiz hastalıklara sebep olur.
BELİRTİLERİ
Anne karnında sitomegalovirus mikrobu ile karşılaşan bebeklerin çoğunda doğumda hiçbir bulgu olmaz veya hafif bulgular olabilir. Bazı bebeklerde sağırlık ve görme bozuklukları, kafanın normalden küçük olması, beyin işlevlerinde bozukluklar, karaciğer ve dalak büyüklükleri, sarılık, ciltte döküntüler ortaya çıkabilir. Bebeklerin bazıları doğum sırasında kaybedilebilir. Doğumda herhangi bir bulgusu olmayan bebeklerde de ileri aylarda işitme kaybı ortaya çıkabilir.
KIZAMIKÇIK ( RUBELLA )
Gebeliğin erken döneminde annenin kızamıkçık enfeksiyonu, bebeğin organlarının gelişiminde bozukluklara neden olur. Doğumdan sonra bebeklerde katarakt, körlük, sağırlık, doğumsal kalp hastalıkları, kafanın normalden daha küçük olması (mikrosefalı) ve zekâ geriliği görülür
HERPES SİMPLEKS VİRUS (HSV) ENFEKSİYONU
Enfeksiyona neden olan mikroorganizma gebelik sırasında anne karnındaki bebeğe bulaşabildiği gibi, doğum sırasında ya da doğumdan sonra da anneden bebeğe geçip hastalığa sebep olabilir. Bebeklerde beyin, göz, deri ve ağızda enfeksiyona neden olur. Özellikle beynin enfeksiyonu bebeğin ölümüne ya da ağır sakatlıklarla yaşamasına neden olur. Gebelerin cinsel organlarında bu enfeksiyon saptanırsa doğum sırasında bebeğin enfeksiyon bulaşını önlemek için sezaryen ile doğurtulması gerekebilir.
SİFİLİZ
Gebelikte sifilis geçiren annelerin bebeklerinde ölü doğumlar, kansızlık, trombosit adı verilen kan hücrelerinde azalma, karaciğer ve dalakta büyüme, kemiklerde bozukluklar, beyin yapısında bozukluklar ortaya çıkar. Sifilis kuşkusu olan gebelerin kan testleri ile tanısı kolaylıkla konulur. Antibiyotiklerle bu gebelerin başarıyla tedavisi mümkündür.
HEPATİT B (SARILIK)
Sarılık yapan virüslerden Hepatit B virüsü, cinsel ilişki, kan veya kan ürünleri veya anne karnında bebeğe bulaşır.
Erişkin bireylerde ve büyük çocuklarda kendiliğinden iyileşmekle birlikte yenidoğan bebeklerde bu enfeksiyon karaciğer sirozu ve karaciğer yetmezliğine daha sık neden olmaktadır.
Gebe kadınların Hepatit B yönü ile kan testi yaptırmaları taşıyıcı ve hasta annelerin tespit edilmesini mümkün kılar. Hepatit B tespit edilen annelerin bebeklerine doğumdan sonra ilk saatler içinde aşı ve koruyucu serumun yapılması zorunludur. Gebe kadınlar eğer hepatit B aşısı olmamışlarsa mutlaka test yaptırmalıdır.
HAZIRLAYANLAR: Doç. Dr. Esra (ARUN) ÖZER, Uzm. Dr. Ali KANIK
