ABONE OLGünümüzde el yıkamanın gerekliliğini tartışmaya bile gerek yoktur. Ancak halen el yıkamanın önemi ve yönteminin tam anlatılamaması bir sorun oluşturmaya devam etmektedir. Yapılan çalışmalar, iyi yıkanmamış ellerden uzaklaştırılamayan mikro organizmaların kişiden kişiye taşınabildiğini ortaya koymaktadır.
El yıkamadaki ana amaç elde mevcut olan mikroorganizmaların infeksiyon oluşturamayacak düzeylere indirilmesidir.
Su ve sabunla doğru yıkamayla ellerin üzerinde olan ve bulaşmadan asıl sorumlu cildin geçici florasının tamamının temizlenebildiği iyi bilinmektedir. El yıkamada aşağıda sıralanan noktaları bilmek önemlidir.
El yıkarken dikkat edilmesi gerekenler
1 - El yıkama sabun, deterjan veya dezenfektan kullanılarak yapılmalıdır. Sadece su kullanmak yeterli dekontaminasyon sağlayamaz.
2 - El yıkamada ılık su kullanılmalıdır. Sıcak su elleri tahriş eder ve mikroorganizma girişine zemin hazırlar.
3 -El yıkanırken tüm takıların çıkartılması uygundur.
4 - Sabunun kuru tutulması önemlidir. Sabun kabının drenaj sağlayacak biçimde olması gerekir. Uygun koşullarda kullanılmayan sabunlarda da patojen mikroorganizmaların ürediği unutulmamalıdır. Likit sabun kullanılıyorsa sabun kapları tam olarak boşaldığında temizlenip kurulandıktan sonra yeniden doldurulmalıdır. Bu önerilere uyulmadığı taktirde buralarda üreyen mikroorganizmalar infeksiyon bulaşmasına neden olur.
5 - Etkili bir el yıkama işlemi 30 sn ile 1 dakikalık sürede gerçekleştirilir. Eller çok kirli ise bu süre 2-5 dk. Kadar uzayabilir.
6 - Eller sabun veya deterjanla bileklere kadar köpürtülmelidir
7 - Sabunun suyun altına tutularak köpüklerden temizlenmesi sağlanmalıdır. Köpük, sabunda mikroorganizma yerleşimini kolaylaştırabilir
8 - Tüm yıkama işlemi boyunca eller dirseklerden aşağı da tutulmalıdır. Böylece kirli suların parmak uçlarından lavaboya direk akışı sağlanmış olur.
9 - Eller yıkandıktan sonra mutlaka durulanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Çünkü eller ıslak veya nemli kalırsa bakteri bulaşması kolaylaşır.
10- Yıkama sonrası parmak araları ve avuç içleri iyice kurulanmalıdır. El kurulamada doğru seçenek kağıt havlu kullanılmasıdır.
Kumaş havlular nemli kalabildiğinden kontamine olabilirler. Sıcak hava püskürten kurutma sistemlerinin zaman kaybına neden olması, yeterince kurulama yapamaması, gürültülü olması ve dolaşan havanın kontaminasyonu yolu ile yıkanmış ellere yeniden yapıların yerleşebilmesine neden olması yüzünden önerilmemektedir.
Kağıt havlu ile el kurulamanın ortalama süresi 7-9 sn olmalıdır. Kağıt havlu kurulamanın yanı sıra mekanik temizlemeyi sürdürür.
Unutulmamalıdır, "doğru el yıkama' enfeksiyonlardan korunma ve yayılmasını önlemede son derece ucuz ve etkili bir yöntemdir.
Elleri nasıl yıkamalıyız
Acıbadem Taksim Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Sezen Özkök aslında sadece 15-30 saniyede uygulanabilecek doğru el yıkama tekniği ile bulaşıcı ve salgın pek çok hastalığa karşı önlem alınabileceğine dikkat çekerek, el yıkarken yaptığımız hataları ve bunların doğrularını anlattı.
1. El yıkama süresi
Eller yıkanırken en sık yapılan hatalardan biri, yıkama süresini kısa tutmak. Bu durumda mikroplar ellerden yeterince temizlenemiyor, bunun sonucunda da hastalık yayılmaya devam ediyor. Ellerinizin her yerini (bilekler, avuç içleri, parmaklar, parmak araları, el sırtı ve tırnak içleri) en az 15 saniye kuvvetlice ovalayın.
2. Su ve sabunu az kullanmak
El yıkarken su ve sabunu az kullanmak, elden yeterince uzaklaştırılamaması nedeniyle zararlı mikroorganizmaların yayılmalarına katkıda bulunuyor.
3. Sadece suyla yıkamak
Mikropların uzaklaştırılmasında tek başına yeterince etkili olamadığı için suyun sabunla beraber kullanılması gerekiyor. Sıcak suyla yıkama da çok bir işe yaramıyor, çünkü mikropların öldüğü ısıya el dayanamıyor. Ayrıca sıcak su elleri tahriş ediyor ve mikroorganizma girişine zemin hazırlıyor. Bu nedenle el ayalarının, parmak aralarının ve uçlarının, bileği de kapsayacak şekilde su ve sabunla iyice ovalanarak yıkanması önemli.
4. Sıvı sabun mu yoksa katı sabun mu daha sağlıklı
Katı sabunun temizlenmeden yerine konması kirlilik sebebi olabiliyor. Ayrıca mikroorganizmalar sabunun üzerinde kaldığı için ortak kullanıldığında mikropların yayılmasına yol açıyor. Bu nedenle özellikle toplu yaşanan yerde el temizliğinde sıvı sabun kullanılması çok önemli.
5. Havluyu ortak kullanmak
Ortak havlu kullanımı sonucunda havlunun nemli olması mikroorganizmanın üremesi için uygun ortamı oluşturuyor. Ellerin iyi yıkanmaması nedeniyle de enfeksiyonların kişiler arasında yayılımını kolaylaştırıyor.
