Gelişimsel kalça dizplazisi nedir?

Halk arasında ‘Doğuştan kalça çıkığı' olarak bilinen bu hastalık ülkemizde yaygın görülmekle beraber kalça ultrasonunun yardımıyla erken teşhis edilebilmektedir. Erken tanı ve tedavi ile de Gelişimsel kalça displazisi (GKD) nin görülme sıklığı her geçen gün azalmaktadır.
‘Doğuştan kalça çıkığı' ifadesi yanlış bir ifadedir. Her ne kadar genetiğin önemli bir faktör olduğu bilinse de kalça gelişimi doğumdan sonra tamamlanır ve zamanla gelişimini tamamlayamazsa bu hastalık oluşur. Bu yüzden ‘Doğuştan kalça çıkığı' yerine ‘Gelişimsel kalça displazisi' ifadesi kullanılmalıdır.
Ülkemizde görülme sıklığı 1000 canlı doğumda 1-4 arasındadır. Kızlarda erkeklerden 4-5 kat daha fazla görülür. Sol kalça da ve tek taraflı görülmesi daha sıktır.
Muayene ve ultrasonla ne kadar erken tanı konulursa tedavi başarısı o kadar yüksektir. Bu yüzden her bebeğe 1. ve 3. aylarında tarama amaçlı kalça ultrasonu yapılmalıdır.
Ultrason ses dalgalarıyla çalışan zararsız bir cihazdır. Kalça ultrasonunu ilk kez Prof. Dr. Reinhard GRAF kullanmıştır. Avusturyalı doktor her yıl ülkemize gelip Türk doktorlara kalça ultrasonu eğitimi vermektedir.
Kalça gelişimi açısından kundak kullanımı ve beşiğe sarma son derece zararlıdır. Kundak yenidoğan bebeğin kalça ve dizlerindeki fizyolojik fleksiyon postürünü bozar ve kalça çıkığına yol açar.
Kalça ekleminin en iyi geliştiği pozisyon bacakları kendine doğru çekmiş ve tam ayırmış pozisyondur. Bebeklerin de en rahat ettikleri pozisyon budur. Ayrıca yeni doğan bebekleri 6 ay olana kadar taşırken ata biner tarzda bacakları arasından kaldırarak taşıyıp bacaklarını birleştirmemeye özen gösterilmelidir.
Erken tanı konulduğunda kalçanın durumuna göre bazen çift bez, bazen özel cihazlar takılarak ya da pavlik bandajı adı verilen özel bir bandaja alınarak tedavi edilir.
Çift bez konulması ultrason imkanının olmadığı yerlerde hastalığa karşı iyi bir önlemdir ve zararsızdır. Geç tanı konulduğunda ise vazgeçilmez tedavi cerrahi tedavidir. Ancak hiçbir zaman cerrahi tedavi erken tanı konulmuş olan Gelişimsel kalça displazisi tedavisinin başarısına ulaşamaz.
Bu yazıyı okuyanların çevrelerindeki yenidoğan bebekleri ilk 1 ay içinde kalça ultrasonu için konuya ehil bir ortopediste yönlendirmeleri yazıyı okumuş olmanın verdiği sorumluluktur.